Kontrola krzyżowa to jeden ze sposobów na sprawdzenie prawidłowości dokumentowanych transakcji i uczciwości przedsiębiorcy. Sprawdź, czego się spodziewać podczas wizyty urzędnika i jakie uprawnienia w tym zakresie ma organ podatkowy.
Czym jest kontrola krzyżowa?
Podczas kontroli podatkowej lub postępowania podatkowego urząd skarbowy ma prawo do sprawdzenia dokumentów podatnika. Jeśli pojawiają się wątpliwości co do zgodności faktur i innych dowodów księgowych z rzeczywistością, konieczne może się okazać ich zweryfikowanie. Wtedy organ podatkowy ma prawo sięgnąć po rozwiązanie, jaki jest kontrola krzyżowa.
Czym tak naprawdę jest kontrola krzyżowa? To nic innego, jak zażądanie od kontrahentów przedsiębiorcy wglądu w dokumenty dotyczące wzajemnych transakcji. Organ kontrolny porównuje dowody sprzedaży czy zakupu znajdujące się u podatnika z tymi, które posiada jego kontrahent. Dzięki temu może wyłapać niezgodności świadczące o nadużyciach podatkowych, a nawet poważnych wyłudzeniach.
Ujmując rzecz w skrócie, celem kontroli krzyżowej jest sprawdzenie, czy to, co wynika z dokumentacji przedsiębiorcy podlegającego kontroli, ma odbicie w dokumentacji jego kontrahentów.
Kto może się spodziewać kontroli krzyżowej?
Kontrola krzyżowa nie jest procedurą przeprowadzają profilaktycznie u wszystkich podatników. Przede wszystkim sprawdzane są firmy wystawiające faktury, które mogą budzić zastrzeżenia organu podatkowego. To np. puste faktury, dokumenty z błędną stawką VAT czy chociażby wypisane ręcznie, a opiewające na bardzo wysokie kwoty.
Pewne branże są też szczególnie podatne na nadużycia podatkowe, a co za tym idzie na częstsze kontrole krzyżowe. Wśród nich znajdują się m.in. branża paliwowa, budowlana, transportowa i handel złomem.
Jakich kontrahentów może sprawdzać organ kontrolny?
Choć kontrolę krzyżową przeprowadza urząd skarbowy, na terenie którego znajduje się siedziba lub adres zamieszkania przedsiębiorcy, może ona obejmować także kontrahentów działających w innych miastach czy gminach. Wtedy kontroli dokonuje inny organ – właściwy miejscowo dla kontrahenta.
Kontrola krzyżowa może zostać przeprowadzona u każdego kontrahenta prowadzącego działalność gospodarczą. Podczas jednej procedury najczęściej sprawdzanych jest kilka firm. Jednak nie ma żadnych przeciwskazań, aby było to kilkanaście, a nawet kilkadziesiąt podmiotów. Wszystko zależy od bieżących potrzeb oraz indywidualnych ustaleń kontrolera.
Zasady kontroli krzyżowej
Organ podatkowy może wykonać kontrolę krzyżową wyłącznie w ramach kontroli skarbowej lub postępowania podatkowego. Co ważne, urzędnik nie ma prawa jej wykonywać podczas innych czynności sprawdzających, np. w zakresie sprawdzenia zasadności zwrotu VAT.
Kontrola krzyżowa nie wymaga od urzędnika dodatkowego upoważnienia. Przedsiębiorca otrzyma wezwanie o planowanej kontroli. Dowie się z niego, jakie dokumenty ma przygotować i w jaki sposób je udostępnić – osobiście, przez pośrednika lub drogą pocztową.
W ramach kontroli krzyżowej urzędnik ma prawo wglądu do faktur, rachunków oraz wszystkich innych dokumentów mających związek z działalnością prowadzoną przez podatnika. Zakres ten zostaje ustalony przez urzędnika odpowiedzialnego za przeprowadzenie procedury – zależy od czynników takich jak m.in. przedmiot kontroli lub postępowania.
Na zakończenie kontroli urzędnik sporządza protokół.
