Od 1 stycznia 2021 r. płatnicy składek oraz osoby fizyczne muszą przekazywać do ZUS informacje o zawieranych umowach o dzieło. W tym celu wprowadzono nowy formularz, w którym należy podać nie tylko dane wykonawcy, ale też m.in. przedmiot umowy. Sprawdź, w jaki sposób dokonywać zgłoszenia do ZUS i czy każda umowa o dzieło została objęta tym wymogiem.
Umowa o dzieło w 2021 r. – obowiązek zgłaszania do ZUS
Zmiany zostały wprowadzone mocą art. 22 ustawy z dnia 31 marca 2020 o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywoływanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2020 r., poz. 568 z późn. zm.). Modyfikacje objęły m.in. ustawę o systemie ubezpieczeń społecznych.
Zgodnie z nowymi przepisami, od 1 stycznia 2021 r. płatnicy składek oraz osoby fizyczne zawierający z wykonawcą umowę o dzieło, mają obowiązek zgłosić ten fakt do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Przepis ten nie dotyczy podmiotów i jednostek organizacyjnych niebędących płatnikami składek. Co więcej, nowym wymogiem nie zostały objęte umowy o dzieło zawierane z własnym pracownikiem oraz zawarte z innym podmiotem, ale wykonywane na rzecz pracodawcy.
Umowa o dzieło nie musi być zgłaszana do ZUS również w przypadku, gdy zawierana jest z podmiotem gospodarczym, a wykonanie usług wchodzi w zakres jego działalności.
Z kolei osoby fizyczne muszą zgłaszać do ZUS zawierane umowy o dzieło niezależnie od tego, czy są płatnikami składek, czy nie.
Nowy formularz zgłoszenia
Na zgłoszenie do ZUS umowy o dzieło zawartej z wykonawcą mamy 7 dni licząc od dnia następującego po dniu jej podpisania. Służy do tego nowy formularz ROD – Zgłoszenie umowy o dzieło. Należy w nim zawrzeć następujące dane:
- Dane identyfikacyjne oraz adresowe zamawiającego wykonanie umowy o dzieło (blok I)
- Dane wykonawcy umowy o dzieło (blok II)
- Informacja o zawartych umowach o dzieło (blok III)
Najwygodniejszą formą przekazania zgłoszenia RUD do ZUS jest forma elektroniczna. W tym celu należy zalogować się do Platformy Usług Elektronicznych PUE ZUS, wypełnić formularz i przesłać go. Istnieje też możliwość złożenia RUD w tradycyjnej formie papierowej. W takim wypadku należy formularz wydrukować, wypełnić i zanieść osobiście do oddziału ZUS.
Zarówno w wersji elektronicznej, jak i papierowej zgłoszenia RUD można zawrzeć informacje o maksymalnie 10 umowach zawartych z danym wykonawcą. Drogą elektroniczną dla każdego wykonawcy wypełniamy oddzielny formularz RUD. Natomiast w wersji papierowej jeden formularz może posłużyć do zgłoszenia umów dla maksymalnie 10 wykonawców.
Wzór formularza RUD znajdziemy w załączniku nr 24 do rozporządzenia Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 20 grudnia 2020 r. w sprawie określenia wzorów zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, imiennych raportów miesięcznych i imiennych raportów miesięcznych korygujących… (Dz. U. z 2020 r. poz. 2366).
Niezgłoszona umowa o dzieło – co grozi?
Cel wprowadzenia zmian od 1 stycznia 2021 r. został sprecyzowany w uzasadnieniu do nowelizacji specustawy w sprawie COVID-19. Zdaniem ustawodawcy stan, w którym każda umowa o dzieło jest zgłaszana do ZUS, ma m.in. zwiększyć skuteczność pomocy wykonawcom w ramach tarczy antykryzysowej. Co więcej, dzięki ewidencjonowaniu przez ZUS zawieranych umów o dzieło organ rentowy będzie mógł sprawniej weryfikować kwestię istnienia obowiązku zgłaszania do ubezpieczeń społecznych osób, które w rzeczywistości wykonują umowy spełniające przesłanki nie dla umów o dzieło, ale dla umów zlecenia. A te, jak wiadomo, stanowią tytuł do obowiązkowego opłacania składek ZUS.
Co istotne, zgłoszeniu podlega zarówno umowa o dzieło zawarta w formie pisemnej, jak i ta będąca ustną umową pomiędzy stronami. Jeśli z tą samą osobą zawieramy umowy cyklicznie (np. każdego miesiąca) to każda z nich musi zostać zgłoszona w ZUS.
Za brak zgłoszenia umowy o dzieło w ciągu 7 dni grozi nawet 5 tys. zł kary. Nie jest to jednak grzywna nakładana z urzędu. Aby nierzetelny zleceniodawca mógł zostać ukarany, ZUS musi wystąpić z odpowiednim wnioskiem do sądu. Ponadto, jeśli stwierdzi, iż wykazana w zgłoszeniu RUD umowa o dzieło została zawarta z naruszeniem przepisów, ma prawo przekształcić ją w umowę zlecenie. W takim wypadku zleceniodawca zostanie dodatkowo obciążony koniecznością zapłaty zaległych składek.
